Người đi xe máy đều biết rõ tầm quan trọng của nhông xích, nhưng cấu tạo như thế nào, làm việc ra sao? Tốc độ, gia tốc, khả năng vận hành, sự thoải mái, tiết kiệm nhiên liệu đều ảnh hưởng bởi cách chọn tỷ số truyền cuối cùng. Các hãng sản xuất xe máy bỏ ra nhiều tiền trên mỗi sản phẩm để hướng tới một phân khúc thị trường riêng biệt. Nhưng nhu cầu của người sử dụng lại không nằm yên.

Hầu hết cruiser ra đời nhằm phục vụ những chuyến đi dài, trên mặt đường láng mịn, không đèo dốc, nơi vòng tua máy thấp, tốc độ vừa phải là yếu tố quan trọng. Nhưng người khác muốn tốc độ, tăng tốc nhanh, người lại muốn bền bỉ, hiệu quả tiết kiệm nhiên liệu trên hết.

Nhông sau.

Trong điều kiện đơn giản, ở 80 km/h, tốc độ vòng tua máy là 4.000 vòng/phút, nếu sử dụng nhông sau nhỏ hơn sẽ khiến xe chạy ở 3.500 vòng/phút. Với nhông sau nhỏ hơn, người lái có thể kéo dài vòng ga trước khi phải chuyển sang số mới. Động cơ làm việc chăm chỉ. Trên những chiếc xe có công suất thấp, thay nhông nhỏ sẽ làm cho tăng tốc chậm chạp hơn.

Nếu sử dụng nhông rộng hơn ở phía sau sẽ giúp tăng tốc nhanh hơn và cảm nhận rõ sức mạnh của xe, dễ dàng chuyển tới tỷ số truyền cuối cùng. Nhưng ngược lại, với nhông to người lái cần sang số sớm và thường xuyên hơn. Tại 80 km/h, số 6, tốc độ vòng tua máy có thể rơi vào 5.000 vòng/phút.

Những lái mới chạy xe cần nhông sau lớn để đảm bảo sức mạnh cho xe, dễ kiểm soát ở tốc độ thấp, và cũng chưa cần trải nghiệm tốc độ cao. Động cơ sản sinh ít sức mạnh hơn, những xe này phù hợp cho địa hình đồi núi.

Thay đổi nhông trước hoặc sau là cách đơn giản nhất để thay đổi tỷ số truyền. Thay số răng trên nhông chính là thay thế tỷ số truyền.

Nếu tăng số răng của nhông trước, hoặc giảm số răng nhông sau, sẽ giúp vòng tua máy thấp hơn ở mỗi tốc độ. Xe yếu hơn ở nước đầu nhưng ổn định và tăng tốc tốt ở nước hậu, giảm mức tiêu hao nhiêu liệu.

Nếu giảm số răng nhông trước hoặc tăng số răng nhông sau sẽ khiến vòng tua máy lớn hơn ở mỗi tốc độ. Xe khỏe hơn ở nước đầu, tăng tốc nhanh hơn nhưng bù lại không đạt được tới tốc độ tối đa. 

Các xe địa hình thường cần nhông sau lớn để đảm bảo sức mạnh.

Ví dụ, nếu nhông trước có 4 răng, nhông sau 8 răng, thì nhông trước phải quay hai vòng khi nhông sau quay hết một vòng, tỷ số truyền là 1/2. Khi tăng nhông sau lên 12 răng, nhông trước không đổi thì lúc này nhông trước phải quay 3 vòng để nhông sau quay một vòng, tỷ số truyền 1/3.

Tiếp theo một ví dụ thực tế hơn, nhông trước 15 răng và nhông sau 45 răng. Tỷ số truyền 15/45. Thay nhông sau bằng loại 43 răng sẽ cho tỷ số truyền mới 15/43, cao hơn tỷ số cũ, giúp vòng tua máy giảm đi ở mỗi tốc độ. Số lượng răng nhông sau càng đến gần số răng nhông trước, vòng tua máy càng giảm ở mỗi tốc độ, xe tiết kiệm nhiên liệu hơn.

Minh Hy